Xây lò giếng đứng hiện đại khai thác vỉa sâu
Sau nhiều năm khai thác, ngành than đã đáp ứng nhu cầu cho các ngành kinh tế trong sự nghiệp phát triển của đất nước. Song, tài nguyên than mặt nổi, tầng trên đã cạn kiệt, nhiều mỏ than khai thác lộ thiên đã phải mở vỉa xuống sâu tới âm 200m như Cọc 6, Đèo Nai. Những năm 1990 khai thác than chủ yếu là lò bằng. Riêng mỏ than Mông Dương (nay là Công ty than Mông Dương) mở lò giếng đầu tiên khai thác than ở mức âm 100m gặp nhiều khó khăn trong sản xuất, sản lượng than hàng năm giai đoạn 1990 - 2000 trở về trước chỉ đạt hơn 200.000 tấn/năm. Vì vậy, muốn khai thác xuống sâu, đạt hiệu quả phải đầu tư công nghệ tiên tiến.
Công ty CP than Hà Lầm là đơn vị khai thác hầm lò có tuổi đời trăm năm nhưng sản lượng chỉ quanh quẩn ở mức 300.000 tấn/năm. Mấy năm gần đây, cũng những đường lò cũ nhưng sản lượng khai thác đã tăng 30 - 40% nhờ áp dụng công nghệ mới, như: Chống lò bằng giá thủy lực di động, cột thủy lực đơn, vận chuyển than từ lò ra bằng hệ thống băng tải, các thiết bị bốc xúc đều được cơ giới hóa... Hiện nay, Công ty than Hà Lầm đang khai thác ở độ sâu âm 150m và đầu tư 2.200 tỷ đồng mở vỉa bằng ba đường lò giếng đứng tới mức âm 300m so với mặt nước biển.
Ngày 12.11.2009, tại lò giếng được đặt tên theo ngày Vùng mỏ bất khuất 12-11, thợ mỏ Hà Lầm đã chạm tới độ sâu âm 300m. Đây được xem là cột mốc đáng nhớ trong quá trình xây dựng và phát triển ngành than, khẳng định quyết tâm trong lộ trình cơ giới hóa, hiện đại hóa khai thác than hầm lò. Song song với việc đầu tư mở rộng các dự án khai thác than, Hà Lầm đang tập trung đầu tư đổi mới công nghệ và phương tiện khai thác hiện đại vào sản xuất. Ngoài các thiết bị đã có Hà Lầm đã đầu tư mới hàng loạt các thiết bị cơ giới hóa phục vụ cho công tác đào lò ở độ sâu âm 300m... Đặc biệt là từ năm 2015, Hà Lầm đã đầu tư lò chợ cơ giới hóa (CGH) đồng bộ công suất 600.000 tấn/năm và dự kiến cuối năm nay sẽ đưa tiếp lò chợ CGH đồng bộ 1,2 triệu tấn/năm vào hoạt động.
Cách đây 3 năm, Công ty than Khe Chàm cũng đã đón nhận tấn than đầu tiên tại mỏ Khe Chàm III sau 7 năm xây dựng. Mỏ được khai thông bằng cặp giếng nghiêng chiều dài gần 1,6km, dốc thoải 12 độ, vươn đến độ sâu âm 300m, công suất 2,5 triệu tấn/năm. Các lò chợ được CGH hiện đại, lần đầu tiên áp dụng công nghệ giàn chống siêu nhẹ cho năng suất vượt xa so với trước đây. Dự án đầu tư cả trạm giám sát người ra vào mỏ, camera được lắp đặt các vị trí trọng điểm truyền hình ảnh trực tiếp về trung tâm điều hành sản xuất của công ty thông qua công nghệ truyền hình internet có thể xác định được các vị trí làm việc của công nhân 24/24h. Đồng thời, giúp ứng phó kịp thời công tác cứu hộ, cứu nạn khi tình huống xấu xảy ra.
Khai thác hầm lò với công nghệ hiện đại ở Quảng Ninh
Nỗ lực thực hiện mục tiêu: “Mỏ xanh - sạch đẹp - an toàn” của Tập đoàn Công nghiệp than, khoáng sản Việt Nam (TKV), từ năm 2014, Công ty than Khe Chàm đã nỗ lực thực hiện dự án đưa lò chợ CGH đồng bộ 14.5.1D đầu tiên thuộc dự án khai thác hầm lò mỏ Khe Chàm III vào hoạt động. Tiếp theo là lò chợ CGH đồng bộ 14.5.5 có chiều dài theo phương khấu là 333m, chiều dài theo hướng dốc là 150m, công suất thiết kế đạt 600.000 tấn/năm. Từ thành công này, Công ty đã triển khai nhân rộng, áp dụng cho 5 lò chợ và 6 gương lò đào tại vỉa 14.5 mỏ Khe Chàm III.
Cơ giới hóa khai thác mỏ
Nếu năm 1996 mới có một vài mỏ tiên phong thử nghiệm đưa cơ giới vào khai thác than hầm lò bằng vì ma sát thay cho giữ lò bằng gỗ thì nay công nghệ đó đã lạc hậu. Hiện nay, 100% chợ khai thác than được áp dụng công nghệ vì chống thủy lực. Lò chợ được cơ giới hóa công nghệ tiên tiến từ khâu đào than đến khâu vận chuyển... Theo thống kê của ngành than, đến nay không còn đơn vị nào khai thác hầm lò bằng thủ công, bằng chống gỗ, buồng cột.
Ngành than đã có hàng chục lò CGH đồng bộ bằng dàn chống 2AH III tại Công ty than Mạo Khê, Hồng Thái; giàn chống tự hành Vinaalta tại Công ty than Vàng Danh, Nam Mẫu; giàn chống cơ giới hóa đồng bộ do Trung Quốc chế tạo tại Công ty than Khe Chàm, Hà Lầm... Nhiều đơn vị đã áp dụng thành công đào lò bằng máy combai AM-45 và AM-50Z để nâng cao tiến độ đào lò phục vụ mở rộng diện sản xuất. Đồng thời, các công ty trực thuộc còn đầu tư đồng bộ các thiết bị an toàn như máy khoan thăm dò phòng sự cố, phụt khí, bục nước; thiết bị an toàn phòng nổ hầm lò, hệ thống giám sát tự động khí metan, trạm cấp cứu mỏ... nâng cao độ an toàn, cải thiện điều kiện, giảm ô nhiễm môi trường, giảm tổn thất than và các chi phí sản xuất.
Theo Chủ tịch HĐTV TKV Lê Minh Chuẩn, việc đầu tư đồng bộ các hầm, mỏ hiện đại đã nâng cao năng suất lao động, độ an toàn, cải thiện điều kiện làm việc cho thợ lò. Đây cũng là hướng đi hiện đại của TKV, hướng đến xây dựng “mỏ hiện đại - xanh, sạch, đẹp - an toàn - ít người”. Lộ trình phát triển ngành than bền vững sẽ được củng cố bằng khai thác hầm lò bởi 90% trữ lượng than tìm kiếm được phải khai thác từ các lò bằng và lò giếng. Không những vậy, việc khai thác xuống sâu còn giúp giảm chi phí bốc xúc đất đá, bảo vệ môi trường sinh thái.